Podobne do polskich, znaczą co innego. Te ukraińskie słowa powodują nieporozumienia [LISTA, SŁOWNICZEK]

Język ukraiński podobnie jak słowacki jest podobny do polskiego, ale pełen pułapek. Dużo jest tak zwanych „fałszywych przyjaciół”, czyli słów i zwrotów brzmiących w obu językach tak samo lub podobnie, a znaczących coś zupełnie innego. Z myślą o was opracowaliśmy zestaw najważniejszych słów i zwrotów, z którymi z pewnością się Państwo prędzej czy później zetkną, wraz z wyjaśnieniem. Dla ułatwienia ukraińskie słowa zapisaliśmy w transkrypcji polskim alfabetem.




Słowo ukraińskie w polskiej transkrypcji – jego polskie znaczenie (w nawiasie PL polskie słowo podobnie brzmiące – jego ukraińskie znaczenie)

UWAGA:

  1. Ukraińskie czasowniki w bezokoliczniku kończą się na -ty. Np. robić = robyty, pracować = praciuwaty
  2. Forma zwrotna „się” w języku polskim jest tworzona przez dodanie osobnego słowa „się”, jego odpowiednikiem w języku ukraińskim jest przyrostek „-sja” (-sia, ukr. -ся), który jest dodawany do czasownika w ramach jednego słowa. Np. śmiać się = smijatysja. Z reguły używa się skróconej formy -s’ zamiast -sja, np. smijatys’ zamiast smijatysja (сміятись замість сміятися). Zapis w transkrypcji sja czy sia to jest już kwestia uznaniowa, mówimy tu o zapisie fonetycznym który stosujemy celem ułatwienia dla osób nie znających cyrylicy, natomiast nie jest to oficjalny zapis.

Ruchatysja — ruszać się, poruszać się, iść

Krisło – fotel (PL krzesło – stilec)

Łyżi – narty (PL łyżwy – kowzany)

Drużyna – żona (PL drużyna – komanda, np. futbolna komanda)

Dywan – sofa, kanapa (PL dywan – kyłym)

Dynia – melon (PL dynia – harbuz)

Harbuz – dynia (PL arbuz – kawun)

Kyjanka – kijowianka, mieszkanka Kijowa

Akademik – członek Akademii Nauk (PL akademik, dom studencki – hurtożytok)

Nawjazuwaty – narzucać (PL nawiązać – nałahodyty)

Rozbyratysja – znać się na czymś (PL rozbierać się – rozdiahatysia)

Jedynyj – wspólny, całościowy (PL jedyny – poodynokyj)

Newidomyj – nieznany (PL niewidomy – slipyj)

Newidomi ludy – nieznani ludzie

Mahazyn – sklep (PL magazyn – skład)

Napewno – prawdopodobnie, być może (PL na pewno – toczno, na sto widsodkiw)

Zaraz – teraz (PL zaraz, za chwilę – za chwyłynu, za myt’)

Chwyla – fala (PL chwila – myt’) ukr. chwyłyna – minuta

Owoczi – warzywa (PL owoce – frukty)

Szyny – opony (PL szyny – rejky)

Matka – macica (PL matka – maty; mama = mama)

Pukaty – pierdzieć (PL pukać, zapukać – stukaty, zastukaty)

Baton – bochenek jasnego chleba, podłużny

Broń (broniuwannia) – rezerwacja (np. miejsca w pociągu, hotelu)

Zbroja – broń (np. defensywna zbroja – broń defensywna)

Dorożka (to po rosyjsku), po ukr. doriżka – ścieżka (PL dorożka konna – kinna kareta)

Diadko – wujek (PL dziadek – did, diduś)

Ros. Dworiec, ukr. pałac – pałac (PL dworzec – wokzał, dworzec kolejowy – zaliznycznyj wokzał, dworzec autobusowy – awtowokzał)

ros. Głaz, ukr. oko – oko (PL głaz – wełykyj kamiń)

Kliatwa – przysięga (PL klątwa – proklattia)

ros. i slang. Konieczno, konieczna – jasne, no jasne (PL koniecznie – newyhnutne)

Pamiatnyk – pomnik (PL pamiętnik – memuary)

Sklep – katakumby, piwnica (PL sklep – mahazyn, kramnycia)

Pensija – emerytura (PL pensja, wynagrodzenie – zarpłata, zarobitna płata)

Rano – wcześnie (PL poranek – poranok, jutro rano – zawtra zranku)

Rannij – wczesny (PL ranny – poranenyj)

Fakultet – wydział na uczelni (PL fakultet w znaczeniu dodatkowe zajęcia – dodatkowi zanjattia)

Czaszka – filiżanka (PL czaszka – czerep)

Wypadok – przypadek (PL wypadek – awaria, zitknennia)

Spustytys – zejść na dół po schodach

Ja spuszczus’ – zejdę na dół

Sympatycznyj, sympatyczna – przystojny (chłopak), ładna (dziewczyna)

lis – las (PL lis – łysycia)

Lisowa – leśna (np. stacja metra w Kijowie) lisowa poliana – leśna polana

czuty – słyszeć (PL czuć – widczuwaty)

czujesz – słyszysz, ne czuju – nie słyszę

Spilkuwatysia – dyskutować (nie ma nic wspólnego ze spółkowaniem)

Słowo spilkuwatysia ma nieco inne znaczenie niż zwykłe „rozmowliaty”. Oznacza również wszelką inną formę rozmowy niż zwykła rozmowa ustna, a więc również korespondencję mailową i listowną, via sms czy messenger, używa się go też w odniesieniu do szerszego kontekstu czasowego. Rozmowliaty = tu i teraz, głosem (rozmowa podczas spotkania lub telefoniczna). Spilkuwatysia = ogólnie konwersować z kimś lub być z kimś w kontakcie

Spodiwatys’ – spodziewać się z nadzieją na coś

Spodziewać się czegoś złego – nie można wtedy użyć „spodiwatys’”, tylko oczikuju

Nie mówcie czegoś w stylu: „Spodziewam się, że Putin wejdzie do Polski”, ale raczej „Oczekuję, że…”. Spodiwatys’ znaczy, że nie tylko tego oczekuję, ale wyczekuję z niecierpliwością.

Materiał przygotował – Jakub Łoginow, ekspert ds. Ukrainy i Słowacji, autor podręczników języka ukraińskiego, słowackiego oraz polskiego dla Ukraińców i Słowaków.

Materiał podlega prawom autorskim. Chcesz podać dalej – prześlij linka do tego materiału, wydrukuj, ale szanuj własność intelektualną.




One thought on “Podobne do polskich, znaczą co innego. Te ukraińskie słowa powodują nieporozumienia [LISTA, SŁOWNICZEK]

  1. Fantastyczna rzecz! Dopisałabym słówko броня przy zbroi i chyba odważyłabym się wyjaśnić polskie znaczenie schodzenia w dół w języku ukraińskim. Dziękuję za odświeżenie pułapek tłumaczeń!

Dodaj komentarz

Twój adres e-mail nie zostanie opublikowany. Wymagane pola są oznaczone *